Merkuri


Merkuri eshte planeti me i afert me Diellin dhe i 8-ti per madhesi . Merkuri eshte me i vogel ne diameter nga dy nga Henat e Jupiter te quajtura Titan dhe Ganymede , por dy here me i madh ne peshe.

Distanca/Orbita rreth Diellit: 57,909,227 km
Perihelion (Distanca me e afert me diellin): 46,001,009 km.
Aphelion (Distanca me e larget me diellin): 69,817,445 km
Rrezja Mesatare: 2,439.7 km
Perimetri Mesatar: 15,329.1 km.
Volumi: 60,827,208,742 km3.
Masa: 330,104,000,000,000,000,000,000 kg.
Dendesia: 5.427 g/cm3.
Siperfaqa: 74,797,000 km2.
Graviteti i Siperfaqes: 3.7 m/s2. Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Merkur ju peshoni 17.3 kg.
Shpejtesia e Ikjes: 15,300 km/h.
Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates): 58 dite te Tokes ose 1407.5 Ore.
Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit):87.97 dite ne Toke jane = me 1 vit tek Merkuri.
Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit: 170,503 km/h.
Orbita e Cuditeshme: 0.20563593.
Orbita e Pjerret: 7.0 grade.
Prirja Ekuatoriale e Orbites: 0 grade.
Orbita e Perimetrale: 359,976,856 km.
Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe: -173/+427 °C.
Perberjet Atmosferike: Dioksid i karbonit 95,32%, Azot 2.7%, Argoni 1.6%, Oksigjen 0.13%, Monoksid i karbonit 0.07%, Avujt e ujit 0.03%, Oksid nitrik 0,0013%, + gjurme te tjera gazrash duke perfshire, Metan dhe Kripton.

Ne metologjine Romake Merkuri eshte zoti i tregetise se udhetimit , Homologu Romak , ose i Derguari i Zotave per Greket. Merkuri ka marre kete emer, nga qe leviz shume shpejt rreth Djellit. Merkuri ka qene i njohur te pakten qe ne kohen e Sumerians ( mijevjeçarit te 3-te para Krishtit) , Merkurit i ishin dhene disa emra te vecante gjate kohes per faktin qe quhej "ylli i mbremjes dhe i mengjesit. Merkuri tani eshte vizituar nga Anije Satelit ,Mariner 10 dhe Messenger. Vetem 45% e siperfaqes planetit eshte zbuluar dhe per fat te keq te vendodhjes se Merkurit afer Diellit, pengon Teleskopet dhe Satelitet te kryejne nje zbulim te plote. Anija Messenger u leshua nga Nasa ne 2004 dhe do te rrotullohet rreth Mercurit ne 2011pas disa informacionesh dhe imazhesh te leshuara . Ne 2008 u leshuan disa imazhe dhe pamje te reja, te cilat Anija Mariner 10 nuk arriti ti transmetoje.

Orbita [Rrotullimi] i Merkurit eshte shume i cuditshem. Ne perihelion eshte vetem 46.000.000 milion km larg Diellit ,por ne aphelion eshte70.000.000 milion km larg Djellit. Pozicioni i perihelion ben, qe planeti te kete nje proces shume te ngadalshem rreth Diellit . Astronomet e shekullit 19 ben disa lloje simulimesh per sa i perket rrotullimit te Merkurit, duke perdorur mekanizmin Newtonian = Njuton. Ishte menduar qe ishte nje planet tjeter me afer Diellit se Merkuri, i quajtur Vulcan , dhe per kete gje u perdoren disa teori nga Ajnshtajni per te zbuluar nese vertet ishte nje planeti tille. Deri ne 1962 ishte menduar se, Dita ne planet eshte njesoj po aq sa Viti, duke mbajtur te njejten faqe te tij ne rrotullimin rreth Diellit, ashtu si Hena me Token. Kjo teori doli e gabuar ne vitin 1965 pas zbulimit te radarit Doppler. Tani ne e dime, qe Merkuri rrotullohet 3 here ne 2 vitet e tij. Kjo teori doli e gabuar ne vitin 1965 pas sbulimit te radarit Doppler

Temperaturat ne planet variojne nga nga -173 grade celcius deri ne +427 grade celcius . Temperatura ne Aferdite eshte me e larte, por shume me e qendrueshme.

Merkuri eshte nje planet i vdekur. Çfare dua te them me termin " i vdekur" . Merkuri besohet te jete aktiv si planet, por ne realitet nuk eshte aspak i tille. Merkuri mendohet te kete qene i vdekur gjeologjisht si planet per gjate gjith kohes se tije si planet.. Merkuri ka disa levizje dhe rrotullohet rreth Diellit duke kompletuar rrotullimin ne 188 dite. Merkuri mban rekordin per rrotullimin rreth vetes duke qene me i ngadalte nga te gjithe planetet e tjere. Per 6 Muaj pjesa qe eshte perballe Diellit ka nje temprature rreth +427 C , kurse nga krahu tjeter (krahu i erret) -173 C .

Merkuri nuk ka atmosfere dhe pamja e tij eshte e zeze. Merkuri eshte nje nga planetet qe ka me teper krater dhe perplasje asteroidesh nga te gjithe planetet e tjere ne Sistemin Diellor. Nese nje Asteroid shume i vogel vjen me nje shpejtesi rreth 10 her me te shpejte se sa plumbi per t'u perplasur ne Toke, atmosfera e djeg dhe e kthen ne gaz, kurse tek Merkuri asteroidet perplasen me nje shpejtesi te plote ne siperfaqe, shkak ky i mungeses se Atmosferes. Nje nga krateret dhe gropat e zbuluara ne Merkur per shkak te perplasjeve te asteroideve eshte krateri i quajtur Caloris Basin me nje diamter 1300 km . Merkuri eshte shume i ngjashem me Henen per sa i perket perplasjeve dhe pamjes se siperfaqes. Shkencetaret zbuluan, qe ne polet e planetit ka disa shtresa akulli sidomos ne polet ku nuk rreflektohet drita e diellit . Mendohet qe keto shtresa akulli jane te formuara nga perplasjet e Kometave ne Merkur , Kometa te cilat kane perberje uji brenda tyre. Merkuri nuk ka pllaka titani sic ka Toka. Nese i bie kitares ose pianos tek Merkuri ti nuk do te degjosh asgje per shkak te mungeses se atmosferes e cila ben te mundur kthimin e zhurmes mbrapsh.

Merkuri eshte i dominuar nga nje Berthame me nje diameter rreth 1800 deri tek 1900 km

Korja: 100 - 300 km e Trashe
Pjesa mesit [Mantel]: 600 Km e trashe
Berthama: 1800 km e trashe



Merkuri ka nje atmosfere te holle ne krahasim me ate te Tokes dhe Aferdites. Nje atmosfere, qe perbehet nga atomi i cili eshte i paqendrueshem dhe iken ne hapesire.

Merkuri ka nje force magnetike shume te ulet rreth 1% te asajt qe ka Toka
Merkuri shpesh eshte i dukshem me dylbi ose teleskop ose dhe me sy pa ndihmen e ketyre te fundit , por nga qe eshte shume afer Diellit eshte teper e veshtire per ta dalluar ne kohen e perendimit te Diellit.

0 comments:

Post a Comment